W polskiej przestrzeni społecznej dokonuje się transformacja, której nie można nazwać pobieżną „modą” czy „chwilową fascynacją”. Mamy do czynienia z głęboką pracą nad odrzuceniem odziedziczonego skryptu, który przez dekady krzyczał: „Bądź normalna. Bądź hetero. Bądź przewidywalna.”
Ten zewnętrzny, narzucający głos kazał ukrywać wszystko, co nie mieściło się w wąskim, patriarchalnym schemacie.

Młode kobiety – pokolenie, które odmawia życia w ukryciu – dokonują epistemologicznego zwrotu. Przestają pytać o zewnętrzne pozwolenie, przestają szukać akceptacji. Głos, który teraz rozbrzmiewa, jest wewnętrzny i autentyczny: „Co ja czuję?” zamiast paraliżującego „Czy to w porządku?”
To radykalne przekierowanie uwagi z tego, co powinno być, na to, co jest, stanowi sedno poszukiwania własnej tożsamości.

Te psychologiczne procesy mają swoje potwierdzenie w danych. W ciągu ostatnich lat odsetek młodych kobiet identyfikujących się jako LGBQ+ w krajach zachodnich wzrósł z ok. 15% do ponad 30% – wynika z raportu Gallupa (2022). W Stanach Zjednoczonych aż 20% pokolenia Z deklaruje nieheteronormatywną tożsamość, a wśród kobiet ten odsetek jest najwyższy (Gallup, 2022).
Podobne tendencje widać w Europie – w Szwecji czy Wielkiej Brytanii nieheteronormatywność staje się codziennością w szkołach i przestrzeni publicznej (YouGov, 2021; ILGA-Europe, 2023).

Polska, choć wciąż nadrabia dystans, również wpisuje się w ten globalny trend budzenia się do autentyczności.
Raport Kampanii Przeciw Homofobii i Lambda Warszawa (2021) pokazuje, że coraz więcej młodych osób, zwłaszcza kobiet i osób AFAB, otwarcie określa swoją tożsamość i nie chce już dopasowywać się do heteronormatywnego wzorca. To symboliczne „rozszczelnienie”- moment, w którym dziewczyny przestają chować swoje pragnienia do szuflady i odzyskują kontrolę nad własną narracją.

Niestety, ten proces odzyskiwania prawdy wiąże się z wyjątkowo wysoką ceną. Wolność, która nie jest wspierana przez system, rodzi cierpienie.
Według badań The Trevor Project (2023) ponad 70% młodzieży LGBTQ+ doświadcza objawów lęku, a ponad połowa – epizodów depresyjnych. W Polsce raport Fundacji GrowSPACE (2022) wskazuje, że aż 53% młodych osób LGBT+ myślało o odebraniu sobie życia, co wynika głównie z odrzucenia przez rodzinę i brak bezpiecznych miejsc w szkołach.
To nie ich wina, że czują się źle. To sygnał, że świat dookoła nie nadąża,  że struktury, które miały wspierać, wciąż nie są w stanie pomieścić ich prawdy.

Instytucjonalny brak wsparcia to nic innego jak zbiorowy cień. Szkoła często milczy, a rodzina, mimo często dobrej woli, nie zawsze rozumie głębię tego procesu. Nawet internet, który bywa azylem, potrafi stać się areną hejtu i przemocy symbolicznej (CBOS, 2022).
Dopóki systemy edukacji i zdrowia psychicznego nie nauczą się głębokiego słuchania, koszt emocjonalny tej transformacji będzie spadał na jednostki.

Klucz do uzdrowienia leży w edukacji i wsparciu, rozumianych jako proces poszerzania świadomości.
Potrzebujemy rozmów bez oceniania i informacji, które traktują seksualność z szacunkiem, a nie jako tabu.
Szkoły muszą aktywnie przekształcić się w miejsca, które uczą, że różnorodność to wartość, a nie egzystencjalne zagrożenie (UNESCO, 2022).

Wsparcie, czy to w realu, czy online, musi pełnić funkcję bezpiecznego holding space, które mówi:
„Nie jesteś sama. Masz prawo do swojego głosu, swojej tożsamości, swojego ciała.”

Dobrze wiemy, że życie w prawdzie wymaga odwagi. Odwagi, by wyjść poza schematy, które znamy od pokoleń.
Najważniejsza, osobista i realna transformacja naszych czasów polega na tym, że młode kobiety w Polsce, zamiast prosić o zgodę na istnienie, z pełną suwerennością mówią:
„Jestem sobą. Na własnych warunkach.”
I w tym akcie autodeklaracji tkwi ich prawdziwa, niekwestionowana siła.

Bibliografia

• Butler, J. (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
  
• CBOS. (2022). Stosunek Polaków do osób homoseksualnych i związków jednopłciowych.
  
• Fundacja GrowSPACE. (2022). Raport o sytuacji społecznej młodzieży LGBT+ w Polsce.
  
• Gallup. (2022). LGBT Identification in U.S. Ticks Up to 7.1%.
  
• ILGA-Europe. (2023). Annual Review of the Human Rights Situation of LGBTI People in Europe and Central Asia.
  
• Kampania Przeciw Homofobii & Lambda Warszawa. (2021). Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce.
  
• The Trevor Project. (2023). National Survey on LGBTQ Youth Mental Health 2023.
  
• UNESCO. (2022). The Impact of School Bullying on LGBT Students.
  
• YouGov. (2021). Global Attitudes Towards LGBT People.